کودکان بیش فعال، با نوعی اختلال رشدی که زمینه ساز نقص توجه و رفتار تکانشی مانند ناتوانی در صبر کردن، بی‌اعتنا بودن به نتیجه، میل به اقدام پیش از فکر کردن، ترجیح دادن رفتارهای مخاطره‌آمیز و ناتوانی در خویشتن‌داری و… در آنها میشود مواجه بوده و این اختلال میتواند تا بزرگسالی آنها ادامه دار باشد.
به همین جهت آشنایی با اصول مراقبت و نحوه نگهداری از کودکان بیش فعال برای پدر و مادران الزامی است.
کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی (ADHD) معمولاً با اعتماد به‌نفس کم و روابط ناپایدار خود دست و پنجه نرم میکنند و عملکرد ضعیف‌تری نیز نسبت به همکلاسی‌های خود در مدرسه نشان میدهند. این مشکلات گاهی با افزایش سن کاهش می‌یابند، اما در کل، کودکان ADHD ممکن است با چالش‌های مختلفی روبرو شوند که با یادگیری تکنیک‌های مختلف، میتوانند آنها را مدیریت کنند.
یکی از راه‌های مراقبت از کودکان بیش فعال این است که والدین‌شان به شدت از نیاز فرزند حمایت کنند، این کار میتواند با تشویق کودک به دنبال کردن علایق‌اش انجام شود، شما همچنین باید مطمئن شوید که کودک شما در جامعه احساس دوست داشتن، پشتیبانی و امنیت میکند.
ADHD یک اختلال شایع
بیش فعالی (ADHD) که نوعی اختلال رشدی است که در پسرها بیشتر نمود پیدا میکند و معمولا پیش از 12 سالگی و در بیشتر مواقع با ورود آنها به مدرسه مشاهده میشود، این درحالی است که احتمال بروز علائم بیش فعالی در کودکان ۳ ساله نیز وجود دارد.
با توجه به اینکه اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی (ADHD) با نقص توجه یک اختلال شایع در بین کودکان است، گاهی کودکان بازیگوش به این اختلال ، متهم میشوند، در صورتی که بسیاری از آنها به دلیل هیجانات کودکی مختص سن خود و همچنین حواس پرتی، رفتارهایی شبیه به کودکان بیش فعال از خود نشان میدهند، اما ADHD در کودکان، چیزی بسیار بیشتر از این خصوصیات است که بهتر است با مراجعه به مشاور، و انجام تست‌های روانشناسی، این اختلال را در کودک خود تشخیص دهید اما برای آشنایی بیشتر شما والد گرامی، در این مقاله از فیکولند به برخی از مهمترین ویژگی‌های کودکان بیش فعال اشاره میکنیم.
کودکان بیش فعال چه ویژگی‌هایی دارند؟
کودک ADHD، دائما در حال شیطنت و جنب و جوش است و لحظه‌ای آرام نمیگیرد. اگر از این کودکان بخواهید که برای لحظه‌ای بنشینند، شما را نامید خواهند کرد و انجام یک بازی آرام و فکری با این کودکان کاری بسیار سخت و حتی غیر ممکن است.این طور به نظر میرسد که بیش فعالی در کودکان باعث میشود تا آنها اصلا به دیگران گوش ندهند و دائما در شرایط نامناسب با صدای بلند حرف بزنند
مهمترین خصوصیت کودکان بیش‌فعال کم‌توجهی و رفتارهای تکانشی (رفتارهای بدون فکر و سرزده) است. که ممکن است این نشانه ها به صورت خفیف، ضعیف و شدید در کودکان مختلف بروز کند.
شایع‌ترین علائم کودکان بیش فعال عبارت است از:
- ناتوانی در توجه کافی (نقص توجه)
- عدم تمرکز درست
- پرحرفی
- ریسک‌پذیری بیش‌ازحد
- فعالیت حرکتی بسیار زیاد
- بی قراری
- عدم توانایی آهسته بازی کردن
- تحرک و فعالیت بیش از حد
- مشکل در پیروی از قوانین
بیش فعالی در کودکان 2-3 ساله
از آنجاییکه اصلی‌ترین ویژگی کودکان بیش فعال در زمان مدرسه و با تلاش ناموفق آنها در نشستن روی نیمکت و نداشتن تمرکز کافی برای انجام تکالیف بروز میکند تشخیص اختلال ADHD در کودکان قبل از سن مدرسه کمی سخت است.
اما اکثر روانشناسان بر این باورند که نشانه‌های بیش‌فعالی از زمان تولد ظاهر میشوند. به عنوان مثال کودک۲ ساله و کمتر از آن که به ADHD مبتلاست، از دوران نوزادی علائم این اختلال را با خود دارد. این کودکان معمولا به سختی می‌خوابند یا تنها برای دقایق کوتاهی در آغوش مادر باقی می‌مانند و با بی قراری سعی در تغییر موقعیت خود دارند. روانشناسان این بی‌قراری شدید کودکان زیر ۲ سال را نشانه‌ای از بیش فعالی در کودک میدانند.
نشانه‌های بیش فعالی در کودکان ۳ ساله معمولا به صورت نقص توجه و فراموشکاری بروز پیدا میکند. برای تشخیص فراموشکاری و یا نقص توجه در کودک 3 ساله میتوان به برخی از حرکات آن دقت کرد به عنوان مثال هنگامی که برای بازی با یک وسیله به سمت آن میرود ، ناگهان مسیر خود را تغییر میدهد و یا هنگام بازی، توجه لازم را ندارد . از طرفی کودکان ۳ ساله بیش‌فعال نمی‌توانند آرام بازی کنند و اغلب با دوستان خود هنگام انتظار برای نوبت بازی، دچار مشکل میشوند و دعوا میکنند.
علت بروز بیش فعالی در کودکان
هنوز به‌طور دقیق علت بروز اختلال ADHD در کودکان مشخص نیست. اما دانشمندان برخی عوامل را در بروز این اختلال تاثیرگذار میدانند، که در زیر به آنها اشاره میکنیم:
- عوامل ژنتیکی
- زایمان زودرس
- وزن کم هنگام تولد
- آسیب مغزی
- ساختار مغز متفاوت
- سیگار و مصرف الکل برای مادر باردار
- سموم و عفونت‌ها در دوران بارداری
اگر بیش فعالی در کودکان درمان نشود چه میشود؟
برخی از والدین اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی در بچه‌ها را با شیطنت دوران کودکی اشتباه میگیرند و به همین دلیل، به این موضوع توجه کافی نمی‌کنند. اما باید بدانید که عدم درمان به موقع این اختلال در کودکان میتواند منجر به ایجاد مشکلات گسترده‌ای برای کودک و والدین او شود. حتی برخی از کودکان ممکن است با عوارض ناشی از بیش‌فعالی تا سنین بزرگسالی درگیر باشند.
مهمترین مشکلات حاصل از اختلال بیش فعالی شامل موارد زیر هستند:
- اختلال در یادگیری عدم تمرکز
- کاهش عملکرد تحصیلی
- عزت نفس پایین (به دلیل دریافت برچسب تنبل و خنگ)
- مشکلات رفتاری و عدم کنترل صحیح احساسات خود
- مشکلات در روابط اجتماعی و عدم توانایی کافی برای دوستیابی
- انجام کارهای خطرناک و آسیب‌زننده به خود یا دیگران
روش تشخیص بیش فعالی در کودکان
تشخیص اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی (ADHD) نیازمند ارزیابی توسط متخصصان حوزه سلامت روان است و به طور خاص باید توسط دکتر روانشناس یا روانپزشک انجام شود.
والدین کودکی که قبل از 12 سالگی مشکوک به بیش فعالی است، با مراجعه به متخصصین سلامت روان و ارزیابی دقیق میتوانند این اختلال را در کودک خود شناسایی و در راه درمان آن قدم بردارند.
برای تشخیص ADHD تست‌ها و آزمون‌های مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد که در صورت مشاهده دست کم ۶ نشانه از علائم ADHD در کودکان، بیش فعالی در کودک تشخیص داده میشود.
نگهداری از کودکان بیش فعال
بهتر است در برخورد با کودکان بیش فعال از رفتاری مشابه با سایر کودکان استفاده شود و به آنها برچسب های مختلف مانند خنگ، کند ذهن، عجول و … زده نشود. از این رو کارشناسان معمولا رفتاری را پیشنهاد میکنند که متمرکز بر تعیین واضح انتظارات برای کودک، ستایش رفتارهای مثبت و پرهیز از مجازات برای رفتارهایی که خارج از کنترل کودک است، میباشد.
درمورد رفتارهای مشکل‌ساز و مخاطره آمیز با بچه‌ها حرف بزنید تا انگیزه‌شان مشخص شود. در بسیاری از موارد رفتار ناسازگار ناشی از اضطراب و تشویش است.
به عنوان پدر و مادر نیاز است که به ارزش و عزت نفس کودکان بیش‌فعال خود توجه کنید. این کودکان به علت شکست در دوستیابی و تجربه سرزنش برای انجام کارهای مخرب و… از سوی اطرافیان با رفتارهایی مواجه میشوند که، عزت نفس او را تضعیف میکند.
اگر کودک شما با ویژگی‌های ذکر شده در این مقاله مواجه است و تاثیر این مشکل در عملکردِ مدرسه، یادگیری و رفتار اجتماعی‌اش حس میشود، بهتر است با یک روانشناس مشورت کنید و نسبت به درمان و کنترل آن اقدامات لازم را لحاظ کنید، شما همچنین میتوانید سوالات خود درباره کودکان بیش فعال خود را از طریق پشتیبانی فیکولند، با کارشناسان حوزه کودک در میان بگذارید.
منبع: ویکی پدیا
