افزایش اعتماد به نفس کودک یکی از دغدغه‌های مهم والدین است. بسیاری از والدین در تحسین و تشویق فرزندانشان مردد هستند؛ چون از یک طرف، کم بودن تشویق می‌تواند باعث احساس بی‌توجهی شود و از طرف دیگر، زیاده‌روی در آن ممکن است کودک را دچار غرور کند. بهترین روش، داشتن رویکردی متعادل است؛ یعنی جایی که لازم است کودک را تحسین کنیم، اما همزمان فروتنی و تواضع را هم به او بیاموزیم.
۱. تحسین کارهای واقعاً مهم
برای افزایش اعتماد به نفس کودک، بهتر است فقط زمانی تحسین کنیم که کاری فراتر از امور روزانه انجام داده باشد. مثلاً غذا خوردن یا پوشیدن لباس مناسب فصل، وظایف روزمره‌اند و نیازی به تشویق ندارند. تحسین باید برای تلاش‌های ویژه و دستاوردهای خاص باشد.
۲. توجه به تلاش، نه فقط نتیجه
وقتی کودک برای یادگیری یا انجام کاری وقت می‌گذارد، حتی قبل از رسیدن به نتیجه، پشتکارش را تحسین کنید. بگویید: «آفرین که انقدر تلاش کردی، بالاخره جواب داد!» این رویکرد، پایه‌ای مهم برای افزایش اعتماد به نفس کودک است.
۳. یادآوری عبور از موانع
کودکان باید بدانند که موفقیتشان نتیجه عبور از سختی‌هاست. یادآوری کنید که برای رسیدن به هدف، چه موانعی را پشت سر گذاشته‌اند. این موضوع باعث ایجاد اعتماد به نفس پایدار و واقعی می‌شود.
۴. تحسین متناسب با شخصیت کودک
هر کودک ویژگی‌ها و روحیات خاصی دارد. میزان و نوع تحسین را متناسب با شخصیت و دستاورد او انتخاب کنید تا اثر مثبت بیشتری داشته باشد و به افزایش اعتماد به نفس کودک کمک کند.
۵. انتخاب زمان مناسب برای تشویق
بهترین زمان تحسین، بلافاصله پس از موفقیت است. مثلاً وقتی کودک در مسابقه‌ای برنده شد، همان‌جا یا همان شب جشن کوچکی بگیرید تا اثر آن ماندگارتر شود.
۶. تحسین خالص و بدون نکات منفی
تحسین را با انتقاد قاطی نکنید. به جای گفتن «آفرین که بردی، ولی اتاقت نامرتبه»، فقط روی موفقیت تمرکز کنید. این کار تأثیر بیشتری بر اعتماد به نفس کودک دارد.
۷. تمرکز بر خود کودک، نه مقایسه با دیگران
برای افزایش اعتماد به نفس کودک، از مقایسه او با خواهر، برادر یا هم‌کلاسی‌ها پرهیز کنید. تحسین باید مستقیم و شخصی باشد.
۸. آموزش قدردانی از دیگران
به کودک بیاموزید که موفقیت‌ها معمولاً نتیجه همکاری هستند. او را تشویق کنید از معلم‌ها، خانواده یا دوستانی که کمک کرده‌اند قدردانی کند. این کار باعث حفظ تواضع و تقویت روابط اجتماعی او می‌شود.
نتیجه‌گیری
افزایش اعتماد به نفس کودک فرآیندی مداوم و ظریف است که نیاز به آگاهی، دقت و تعادل در رفتار والدین دارد. با تحسین به‌موقع، توجه به تلاش‌ها، یادآوری عبور از موانع و پرهیز از مقایسه، می‌توانیم فرزندانی با اعتماد به نفس واقعی، تواضع و انگیزه درونی تربیت کنیم؛ کودکانی که هم به توانایی‌های خود ایمان دارند و هم ارزش نقش دیگران را می‌دانند.
برای مطالعه سایر مقالات روانشناسی والد و کودک، به بلاگ فیکولند سر بزنید.
منابع:
