والدگری مشترک | خلق مشترک رویکردهای سالم و صلح‌آمیز در فرزندپروری
آیا آرزو می‌کنید که شما و شریک زندگی‌تان (یا شریک سابق) بتوانید مانند یک تیم با هم همکاری کنید تا با والدگری مشترک چالش‌های فرزندپروری را بهتر مدیریت کنید؟
در این مقاله، فرآیندی را به اشتراک می‌گذارم که بسیاری از والدین و مراقبان آن را فوق‌العاده مفید یافته‌اند. این روش برای والدینی توسعه داده شده است که مرتباً در مورد نحوهٔ برخورد با رفتارها یا الگوهای خاص دچار اختلاف نظر می‌شوند.
بحث‌ها در مورد مدیریت چالش‌های فرزندپروری باید به این نتیجه برسد که هر دو طرف احساس حمایت داشته باشند و احساس کنند بار مسئولیت بین هر دو تقسیم شده است تا با روش درست والدگری مشترک بهترین نتیجه در تربیت فرزند حاصل شود .
والدگری مشترک مؤثر: راهکارهای عملی برای همکاری سازنده
۱. ایجاد ارتباط مؤثر بین والدین
اولین گام برای موفقیت در والدگری مشترک، برقراری ارتباط سالم و محترمانه است:
- زمان‌های منظم برای گفت‌وگو تعیین کنید
- از زبان “من” استفاده کنید (مثلاً “من احساس می‌کنم…” به جای “تو همیشه…”)
- فعالانه گوش دهید و نظرات طرف مقابل را با اشارات سر تأیید کنید ( به گونه ای که متوجه توجه شما به خود شود)
۲. والدگری مشترک در مواردی که والدین طلاق گرفته اند: تعیین قوانین یکسان در هر دو خانه
ثبات در قوانین به کودک احساس امنیت می‌دهد:
- قوانین پایه مشترک تعیین کنید (مانند ساعت خواب، تکالیف)
- در مورد پاداش و پیامدهای رفتاری توافق کنید
- از تضعیف یکدیگر در حضور کودک خودداری کنید
۳. مدیریت تعارض‌های سازنده
اختلاف نظر طبیعی است، اما نحوه مدیریت آن اهمیت دارد:
- اختلافات را دور از چشم کودکان حل کنید
- بر روی راه‌حل تمرکز کنید، نه برنده شدن در بحث
- در صورت نیاز از میانجی کمک بگیرید
۴. اولویت قرار دادن نیازهای کودک
همواره به خاطر داشته باشید که رفاه کودک در اولویت است:
- از کودک به عنوان پیام‌رسان استفاده نکنید
- کودک را در تعارضات والدین قرار ندهید
- احترام متقابل را الگوی کودک خود قرار دهید
۵. انعطاف‌پذیری و سازگاری
شرایط دائماً در حال تغییر است، بنابراین:
- برای برنامه‌ریزی‌های غیرمنتظره آماده باشید
- در مورد تغییر برنامه‌ها با یکدیگر مشورت کنید
- در صورت لزوم قوانین را بازبینی و به‌روزرسانی کنید
۶. تقدیر و تشویق یکدیگر
تشویق رفتارهای مثبت طرف مقابل می‌تواند معجزه کند:
- از تلاش‌های یکدیگر قدردانی کنید
- موفقیت‌های کوچک را جشن بگیرید
- بر روی پیشرفت‌ها تمرکز کنید، نه کاستی‌ها
۷. مراقبت از خود و مدیریت استرس
والدین شاد و سالم، والدگری مؤثرتری دارند:
- زمان‌هایی برای استراحت و تجدید قوا در نظر بگیرید
- از شبکه‌های حمایتی (پدر و مادر و اطرافیان نزدیک) کمک بگیرید
- مهارت‌های مدیریت استرس را یاد بگیرید
فواید والدگری مشترک سازنده
برای کودک:
- احساس امنیت و ثبات عاطفی
- الگوبرداری از ارتباط سالم
- رشد مهارت‌های اجتماعی بهتر
- عملکرد تحصیلی بهبود یافته
برای والدین:
- کاهش استرس و بار مسئولیت
- ایجاد محیط همکاری‌جویانه
- بهبود کیفیت رابطه با کودک
- تقسیم مسئولیت‌ها به صورت عادلانه
سخن پایانی
والدگری مشترک موفق نیازمند تعهد، صبر و تمرین مستمر است. حتی اگر رابطه عاطفی شما به پایان رسیده، رابطه والدگری شما برای همیشه ادامه دارد. با تمرکز بر نیازهای کودک و حفظ ارتباط محترمانه، می‌توانید محیطی پرورش دهید که در آن فرزندتان بتواند به حداکثر ظرفیت خود دست یابد.
به یاد داشته باشید که پیشرفت در والدگری مشترک یک مسیر است، نه مقصد. هر گام کوچک به سمت همکاری بهتر، تأثیر عمیق بر رشد و سلامت روانی کودک شما خواهد داشت.
برای انجام تمرین های گفته شده در زیر، هر دو والد به مقداری کاغذ و خودکار نیاز دارند و باید به سوالات زیر پاسخ دهند. در پایان، می‌توانید به نوبت آنچه دیگری نوشته است را بشنوید و افکارش را تایید کنید.
در یک زمان از پیش توافق شده، یا در کنار شریک زندگی (یا سابق) خود بنشینید یا هر کدام به صورت جداگانه در یک سند مشترک مانند Google Docs به این سوالات پاسخ دهید.
نگرانی‌های شما
به صورت کلی به یک مسئله نگاه کنید و بزرگترین چالش ها و نگرانی‌های خود را در مورد آن به شکل زیر بنویسید.
- وقتی این اتفاق افتاد (یا وقتی این الگوی تکرار شونده رخ می‌دهد)، بزرگترین نگرانی من این است که…
- نگرانی‌های دیگر من در مورد این حادثه/الگو عبارتند از…
- نگاه کردن به این حادثه/الگو در بستر اتفاقات گذشته، این افکار را در من برمی‌انگیزد که… و این احساسات را به وجود می‌آورد…
بزرگترین امیدهای شما برای تغییر مثبت
- وقتی این حادثه یا الگو رخ می‌دهد، به من یادآوری می‌کند که بزرگترین امیدم برای تغییر مثبت این است که فرزندم انتخاب کند که… یا در… بهتر شود یا احساس… کند.
- وقتی این حادثه یا الگو رخ می‌دهد، موانع/چالش‌هایی که به نظر من مانع از همکاری سازندهٔ من و والد دیگر به عنوان یک تیم می‌شود، الگوی… است.
- برای مثال، وقتی که… (یادآوری: مشخص باشید و از پیش‌فرض‌های نیت طرف مقابل یا قضاوت در مورد شخصیتش خودداری کنید. مثلاً نگویید “تو اهمیت نمی‌دهی…” یا “تو آدم خیلی پرخاشگری هستی که…”)
- وقتی این حادثه/الگو رخ می‌دهد، چیزی که گاهی اوقات به ما کمک می‌کند تا به عنوان یک تیم سازنده با هم کار کنیم این است که…
چشم‌انداز و امیدها
- چشم‌انداز/امیدهایی که برای خودم در جهت کمک به تغییر مثبت دارم این است که…
- برای مثال: “امیدوارم که بتوانیم به فرزندمان کمک کنیم تا یاد بگیرد بهتر شناسایی/ابراز/مدیریت کند…
- برای اینکه آن تغییر مثبت اتفاق بیفتد، نقش و مسئولیتم را این می‌بینم که…
نیازهای شما از شریک‌تان
- برای اینکه آن تغییر مثبت اتفاق بیفتد، نقش و مسئولیت شریکم را این می‌بینم که… (که ممکن است او موافق آن باشد یا نباشد)
- برای وقوع تغییر مثبت، چیزی که بیش از همه از والد دیگر نیاز دارم این است که…
نیازهای شریک‌تان از شما
- برای وقوع تغییر مثبت، تصور می‌کنم چیزی که شریکم بیش از همه از من نیاز دارد این است که…
- برای وقوع تغییر مثبت، چیزی که شریکم به من می‌گوید بیش از همه از من نیاز دارد این است که… (این سوال زمانی پاسخ داده می‌شود که همهٔ سوالات دیگر روی کاغذ/سند پاسخ داده شده و به نوبت برای هم خوانده شده باشند).
