نشانه هاوعلائم اختلال طیف اتیسم | اوتیسم
اوتیسم چیست؟
طیف اوتیسم که عموماً به آن اوتیسم یا درخودماندگی می‌گویند، یک اختلال عصبی تکوینی است که همراه با بروز مشکلات جدی در تعاملات اجتماعی، و ارتباطات کلامی و غیرکلامی و وجود رفتارهای تکراری و علایق محدود در افراد شناخته میشود.
واکنشهای غیرمعمول به محرک حسی و تأکید فرد بر حفظ ثبات و روال‌هایی خاص در زندگی نیز از نشانه‌های شایع این اختلال هستند.
دنیای متفاوت افراد دارای اتیسم: درک نشانه‌ها و علائم اوتیسم
اتیسم، اختلالی که با طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها خود را نشان می‌دهد
اتیسم، اختلالی رشدی است که نحوه تعامل، ارتباط، یادگیری و رفتار فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اختلال، که مادام العمر است، از همان دوران کودکی قابل تشخیص است و با مداخلات مناسب، می‌توان کیفیت زندگی افراد دارای اتیسم را به طور چشمگیری ارتقا داد.
طیف وسیعی از علائم:
نکته حائز اهمیت این است که اتیسم در هر فرد به شکل منحصر به فردی بروز می‌کند. به همین دلیل، از آن به عنوان “اختلال طیف اتیسم” یاد میشود. افراد در این طیف، ممکن است شدت‌ها و ترکیبات متفاوتی از علائم را از خود نشان دهند.
برخی از علائم شایع اتیسم عبارتند از:
- اختلالات در تعاملات و ارتباطات اجتماعی:
- مشکل در برقراری تماس چشمی
- عدم تمایل به مشارکت در بازی‌های وانمودی
- دشواری در درک و پاسخ به احساسات دیگران
- تأخیر یا فقدان گفتار
- رفتارهای محدود و تکراری:
- حرکات یا صداهای تکراری
- دلبستگی شدید به اشیاء خاص
- واکنش منفی به تغییرات
- تاخیر در مهارت‌ها:
- تأخیر در صحبت کردن، راه رفتن یا سایر مهارتهای رشدی
- مشکل در یادگیری و استفاده از مهارتهای بازی
- حساسیت غیرمعمول به حواس خاص
تشخیص زودهنگام، کلید طلایی:
اگر نگران فرزند خود هستید، تا پایان این مقاله از فیکولند با ما همراه باشید تا با این اختلال بیشتر آشنا شوید زیرا تشخیص زودهنگام اتیسم، نقش کلیدی در مداخلات به موقع و موثر دارد و به افراد دارای اتیسم کمک می‌کند تا از خدمات حمایتی و آموزشی لازم بهره‌مند شوند.
به یاد داشته باشید:
- اتیسم قابل درمان قطعی نیست، اما با مداخلات مناسب، افراد دارای اتیسم می‌توانند زندگی معنابخش و پرباری داشته باشند.
- هیچ دو فرد دارای اتیسم، شبیه به هم نیستند.
- درک و پذیرش تفاوت‌ها، گامی مهم در جهت ایجاد جامعه‌ای فراگیر و حامی افراد دارای اتیسم است.
همراهی با افراد دارای اتیسم:
با صبر، عشق و درک می‌توانیم به افراد دارای اتیسم کمک کنیم تا دنیای خود را به بهترین شکل ممکن تجربه کنند و در کنار آنها، شاهد شکوفایی استعدادها و توانایی‌های منحصر به فردشان باشیم.
علائم مشترک اوتیسم ( اتیسم )
برخی علائم متداول اتیسم که فرد ممکن است از خود نشان دهد در بین افرادی مختلف که به این اختلال دچار هستند ، مشترک میباشد، که در زیر به معرفی برخی از این علائم میپردازیم:
- عدم برقراری ارتباط چشمی
- تاخیر در مهارتهای گفتاری و ارتباطی
- وابستگی شدید به اشیاء و روتینهای زندگی
- ناراحتی شدید از تغییرات نسبتا جزئی
- واکنشهای غیر منتظره به صداها، بو‌ها و لمس
- عدم درک احساسات و حالات عاطفی دیگران
- تمرکز وسواسی بر روی اشیاء و علایق
- رفتارهای تکراری
- عدم واکنش به نام تا 12 ماهگی
- عدم اشاره به اشیا دور تا 14 ماهگی
علائم اوتیسم ( اتیسم ) در نوزادی
اتیسم، اختلالی رشدی که تار و پودِ دنیای کودک را دگرگون می‌کند، خود را با قدم‌هایی نامنظم در مسیر رشد نشان می‌دهد. گویی قطعات این پازل به درستی در کنار هم قرار نمی‌گیرند و والدین درمی‌یابند که فرزندشان مسیری متفاوت از آنچه انتظار می‌رفت را طی می‌کند.
در این مسیرِ منحصر به فرد، ممکن است شاهد تاخیر در رشد گفتار یا چهار دست و پا رفتن باشید. مایلستون‌های رشدی که در دو ماهگی، چهار ماهگی، شش ماهگی، نه ماهگی و یک سالگی انتظارِ شکوفایی‌شان را می‌کشید، گویی در هاله‌ای از ابهام فرو رفته‌اند.
اما به یاد داشته باشید که هر کودکی با سرعتی منحصر به فرد گام برمی‌دارد و این دیرتر شدن لزوماً به معنای وجود مشکلی خاص نیست. با این حال، احتیاط شرط عقل است. اگر نگرانی در دلتان رخنه کرده، مشورت با یک متخصص آگاه، دریچه‌ای به سوی تشخیص و یاری رساندن به کودکتان خواهد بود.
برخی دیگر از علائم اوتیسم در کودکان زیر 1 سال:
- کودک تا 4 ماهگی برای بیان احساس خود غان و غون نکند.
- کودک تا 6 ماهگی نخندد.
- کودک از صداهای بلند ناراحت می گردد.
- کودک برای ارام شدن به دنبال پدر و مادر خود نیست.
- کودک از تنهایی بازی کردن راضی است.
- کودک تماس و ارتباط چشمی برقرار نمی کند.
- کودک هیچ علاقه ای به بازی هایی مانند دالی موشه که با او می کنند ندارد و به ان واکنشی نشان نمی دهد.
- کودک تا 12 ماهگی به نام خود واکنشی نشان نمی دهد.
- کودک به اشیاء اشاره شده توسط دیگران تا 12 ماهگی نگاه نمی کند.
علائم اوتیسم در کودک بین 1 تا 2 سال
- عدم رشد مهارتهای زبانی مانند گفتن ماما یا دادا یا بابا در یک سالگی یا عدم توانایی بیان جملات ساده در دو سالگی.
- گفتن برخی کلمات فقط یکبار برای نمونه یکبار بشنوید که کودکتان بگویید بابا.
- تکرار کلمات بارها و بارها.
- عدم علاقه به بازی‌های اجتماعی یا عدم تمایل به نزدیک شدن به دیگر کودکان.
- عدم ارتباط چشمی.
- وجود رفتارهای تکراری و حرکت های کلیشه ای مانند ضربه زدن با دست.
- عدم تقلید از دیگران و یا کپی کردن رفتار بزرگسالان.
- عدم انجام بازی های وانمودی ( بازی هایی که کودک در نقش های مختلفی قرار میگیرد به عنوان مثال، در بازی گرگم به هوا کودکان نقش گرگ و بزغاله را میگیرد و بازی میکنند)
- عدم کپی کردن رفتار بزرگسالان یا دیگران در بازی ها و متفاوت بازی کردن نسبت به دیگر کودکان.
- تمایل به تنهایی بازی کردن و تقلید کم از دیگران.
- نشان ندادن علایق به دیگران و عدم توانایی در اینکه به شما بفهمانند به چه چیزی علاقه دارند و به چه چیزی علاقه ندارند.
- عدم نگاه کردن به جایی که والدین به ان اشاره می کنند و در عوض نگاه کردن به دست در حال اشاره.
- عدم استفاده از دستها به عنوان ابزار، کودک دارای اتیسم در استفاده به موقع از دستهای خود دچار محدودیتهایی است و ممکن است از دستان بزرگسالان برای کارهای خود استفاده کند.
- بیشتر به اشیاء علاقه مند است تا به افراد.
- حرکات غیر معمول با انگشتان یا با دستها و یا بدن نشان دادن.
- علاقه فراوان به اشیاء یا فعالیتهایی خاص به صورتی که کودک اصلا نتواند تمرکز خود را از یک شی به شی دیگر منتقل کند و یا فعالیتی را پایان و فعالیتی دیگر را اغاز کند.
- واکنشهای غیر معمول نسبت به صداها ،بو ها ،بافتها و نور(واکنش های حسی نامتعارف)
- تمایل به تجربیات حسی غیر معمول (برای نمونه لیسیدن بلوک های خانه سازی یا مالیدن دست خود به بافتی خاص بطور مکرر)
- در هنگام پریشانی و گریه؛والدین و دیگران در ارام کردنشان ناموفق هستند.
نکته:در حدود 25 تا 30 درصد کودکان دارای اتیسم تا 18 ماهگی مهارتهای زبانی را تجربه می کنند اما پس از این شروع به از دست دادن ان میکنند .برخی دیگر از این کودکان نیز بازی یا مهارتهای اجتماعی که تاکنون برای آنها شکل گرفته و در آنها دیده شده است را از دست می دهند.
علائم اتیسم(اوتیسم) در کودکان بین 2 تا 5 سال
عدم بیان یا نمایش محدود احساسات: به نظر می‌رسد که احساسات را به طور کامل درک نمی‌کنند یا نمی‌توانند آنها را به درستی بیان کنند.
مشکل در تفسیر احساسات دیگران: نمی‌توانند حالات چهره، لحن صدا یا زبان بدن را به درستی درک کنند.
وابستگی کم به والدین: ممکن است تمایل کمتری به تماس فیزیکی یا نشان دادن محبت به والدین خود داشته باشند.
عدم علاقه به بازی‌های اجتماعی: ترجیح می‌دهند به تنهایی بازی کنند یا با اسباب‌بازی‌های خاص خود بازی کنند.
تکرار کلمات یا جملات (اکولالیا): جملات یا کلمات دیگران را بدون درک معنی آنها تکرار میکنند.
تکرار کلمات خود:جملات یا کلمات خود را بارها و بارها بدون هدف خاصی تکرار میکنند.
تأخیر در جمله‌سازی (تا 4 سالگی): ممکن است تا 4 سالگی یا بیشتر نتوانند جملات کاملی بسازند.
استفاده اشتباه از ضمایر: به جای “من” از “تو” یا “شما” استفاده میکنند.
پاسخ ندادن به سوالات: به سوالات به طور مستقیم پاسخ نمی‌دهند یا با تکرار همان سوال پاسخ می‌دهند.
عدم استفاده از زبان بدن (تا 3 سالگی): از حرکات دست، حالات چهره یا تماس چشمی برای برقراری ارتباط استفاده نمی‌کنند.
عدم تمایل به بازی‌های وانمودی (تا 3 سالگی): نمی‌توانند نقش‌های مختلف را در بازی‌های وانمودی تصور کنند یا بازی کنند.
استفاده غیرمعمول از اسباب‌بازی‌ها: به جای استفاده از اسباب‌بازی‌ها به طور معمول، آنها را به شکل خاصی (مانند ردیف کردن) مرتب میکنند یا فقط با قسمت‌های خاصی از آنها بازی میکنند.
توجه کوتاه‌مدت و بیش‌فعالی (تا 3 سالگی): نمی‌توانند برای مدت طولانی روی یک فعالیت تمرکز کنند و به شدت فعال هستند.
عدم احساس خطر و رفتارهای پرخطر (تا 3 سالگی): از خطرات احتمالی آگاه نیستند و ممکن است رفتارهای پرخطری انجام دهند.
بازی تکراری با اسباب‌بازی‌ها: همیشه به یک شکل با اسباب‌بازی‌ها بازی میکنند و هیچ تنوعی در بازی آنها وجود ندارد.
استفاده از زبان رسمی: به جای زبان عامیانه از کلمات و اصطلاحات رسمی استفاده میکنند.
تأخیر در رشد زبانی: مهارتهای کلامی و زبانی آنها به طور قابل توجهی از حد انتظار عقب‌تر است.
مشکل در آموزش دستشویی رفتن: ممکن است در یادگیری استفاده از دستشویی مشکل داشته باشند.
بدخلقی و نوسانات خلقی شدید: به طور ناگهانی و بدون دلیل عصبانی یا ناراحت می‌شوند.
رفتارهای پرخاشگرانه: ممکن است به خود یا دیگران آسیب برسانند.
حرکات محدود و غیرانعطاف‌پذیر: حرکات آنها شبیه به ربات‌ها است و انعطاف‌پذیری کمی در حرکاتشان دارند.
رفتارهای چالش‌برانگیز: ممکن است رفتارهایی مانند خودآزاری یا پرخوری از خود نشان دهند.
رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای: حرکات تکراری مانند بال بال زدن، دور خود چرخیدن یا تکان دادن دستها را به طور مداوم انجام می‌دهند.
عدم درک تفکرات و احساسات دیگران: نمی‌توانند منظور و نیت دیگران را از صحبت‌ها یا رفتارهایشان درک کنند.
لحن و صدای غیرعادی: ممکن است با لحنی رباتیک، زمزمه‌وار یا آهنگین صحبت کنند.
مشکل در کنترل تُن صدا: ممکن است در کنترل بلندی و پایینی صدایشان مشکل داشته باشند و خیلی بلند یا خیلی آهسته صحبت کنند.
عدم استفاده از مکث و لحن مناسب: در صحبت کردنشان مکث و لحن طبیعی وجود ندارد و صحبتشان یکنواخت و بدون فراز و نشیب است.
مشکل در فهم طنز و کنایه: منظور جملات طنز یا کنایه‌آمیز را متوجه نمی‌شوند.
صحبت کردن در مورد موضوعات محدود: فقط در مورد موضوعات مورد علاقه خود صحبت میکنند و به صحبت‌های دیگران توجهی نمی‌کنند.
قطع کردن صحبت دیگران: بدون اینکه صبر کنند تا دیگران حرفشان را تمام کنند، وسط صحبت آنها می‌پرند.
مشکل در شروع و ادامه مکالمه: نمی‌دانند چگونه یک مکالمه را شروع کنند یا آن را ادامه دهند.
نکته:
- شدت این علائم در کودکان دارای اتیسم متفاوت است.
- برخی از کودکان ممکن است فقط چند مورد از این علائم را داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است بیشتر این علائم را از خود نشان دهند.
در برخورد با کودک اوتیسم به موارد زیر دقت کنید:
- صبوری و درک: به یاد داشته باشید که هر کودک اوتیسمی منحصر به فرد است و با صبر و حوصله می‌توانید راه‌های ارتباطی و رفتاری او را درک کنید.
- برقراری ارتباط: از روش‌های مختلف ارتباطی مانند تماس چشمی، اشاره، تصاویر و زبان ساده استفاده کنید. به علایق و تمایلات او توجه کنید و از آنها برای شروع تعامل استفاده کنید.
- ایجاد محیط امن و ساختاریافته: روتین و برنامه مشخصی برای روز کودک در نظر بگیرید. محیطی آرام و عاری از محرک‌های اضافی ایجاد کنید تا از اضطراب او کاسته شود.
منبع: ویکی پدیا
